Sự ra đời của Khu công nghiệp (KCN), Khu chế xuất (KCX) gắn liền với đường lối đổi mới, mở cửa chủ động từ Đại hội Đảng lần thứ VI (1986). Đảng ta luôn khẳng định việc xây dựng và phát triển các KCN là nhân tố vô cùng quan trọng để đẩy nhanh sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước.
Chính phủ quyết định thành lập Ban quản lý các khu công nghiệp cấp tỉnh. Đây là cơ quan nhà nước trực tiếp quản lý KCN trong phạm vi tỉnh / thành phố, thực hiện cơ cấu quản lý “một cửa, tại chỗ”. Ban Quản lý các KCN Đồng Nai (DIZA) được Thủ tướng Chính phủ quyết định thành lập ngày 06 tháng 4 năm 1995. Trong 20 năm hoạt động, DIZA luôn khẳng định vị thế, vai trò và trách nhiệm của mình trong sự nghiệp xây dựng và phát triển KCN.
Lịch sử hoạt động 20 năm của DIZA (1995-2015) được thể hiện qua một số hoạt động chính.
Về khung tổ chức và nhiệm vụ của DIZA
Khi mới thành lập, DIZA chỉ có 11 người – Giám đốc, Phó Giám đốc và 3 phòng chức năng (Hành chính, Đầu tư, Kế hoạch) để thực hiện nhiệm vụ theo Nghị định 192 / CP. Tháng 7/1997 được thay thế bằng Nghị định 36 / CP về quy chế KCN, KCX.
Ngày 14/3/2008, Nghị định 29 / CP về KCN, KCX, KKT (KKT) được ban hành thay thế Nghị định 36 / CP với một số nội dung đẩy mạnh phân cấp, phân quyền quản lý cho các cấp. Số lượng các nhân viên tăng mạnh. Giờ đây, tổng số nhân viên của DIZA lên đến 100 người. Một số bộ phận nay thay đổi tên gọi, chức năng để thực hiện nhiệm vụ theo quy định của Nghị định 29 / CP.
Về nhiệm vụ quản lý Quy hoạch – Xây dựng
Đến cuối năm 1998, sau khi Nghị định 36 / CP ban hành, Đồng Nai đã quy hoạch tổng thể 17 KCN với tổng diện tích 8.110 ha, trong đó Chính phủ chỉ định 9 KCN.
Tháng 3 năm 2008, Nghị định 29 / CP được ban hành. Theo đó, UBND tỉnh đã cấp cho DIZA các quyền: cấp giấy phép xây dựng, xác nhận hợp đồng mua bán bất động sản KCN, chứng nhận quyền sở hữu dự án, v.v. Các thủ tục hành chính này nhanh chóng được thực hiện theo quy định của pháp luật. DIZA phối hợp với các công ty hạ tầng và các cơ quan liên quan giải quyết các vấn đề như đền bù giải phóng mặt bằng, cấp điện nước, hệ thống thông tin liên lạc, xây dựng nhà ở và các công trình phúc lợi cho người lao động …
Về quản lý môi trường
Xử lý chất thải công nghiệp và bảo vệ môi trường là nhiệm vụ vô cùng quan trọng. Để có hiệu lực thi hành Nghị định 36 / CP, Bộ Khoa học, Công nghệ và Môi trường đã trao cho DIZA, phối hợp với Sở Khoa học, Công nghệ và Môi trường Đồng Nai (hiện nay là Sở Tài nguyên và Môi trường và Sở Khoa học và Công nghệ) quyền kiểm tra, thanh tra. xử lý rác thải công nghiệp của các doanh nghiệp.
Khi Nghị định 29 / CP được ban hành, DIZA đã tích cực thực hiện các chỉ đạo, nghị quyết của Tỉnh ủy, HĐND và UBND tỉnh về các vấn đề môi trường. DIZA cũng giám sát và đẩy nhanh tiến độ xây dựng các nhà máy xử lý nước thải tập trung và nhanh chóng thực hiện thẩm định và phê duyệt Đánh giá tác động môi trường.
Về nhiệm vụ của Quản lý đầu tư
Đây là nhiệm vụ rất quan trọng trong các hoạt động của DIZA. Năm 1997, sau khi được Bộ Kế hoạch và Đầu tư cấp Giấy phép đầu tư theo Nghị định 36 / CP, DIZA đã nhanh chóng thực hiện nhiệm vụ và kiến nghị Bộ đơn giản hóa công tác lập hồ sơ, thủ tục thẩm tra dự án. Một số giấy phép đã được DIZA cấp chỉ trong vòng 2-3 ngày theo đường lối: nhanh chóng – thuận lợi – chính xác và được thực hiện theo các tiêu chí ISO. Thủ tục cấp Giấy phép đầu tư được thực hiện nhanh chóng, thuận lợi và được các nhà đầu tư đón nhận nhiệt tình.
DIZA cũng đẩy mạnh công tác xúc tiến đầu tư: thành lập phòng trưng bày sản phẩm của doanh nghiệp nhằm mở rộng hình ảnh KCN, thiết lập website về các vấn đề của KCN …
Về nhiệm vụ quản lý lao động
Năm 1988, DIZA thực hiện Nghị định của Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội về việc trao quyền cho DIZA để thực hiện một số nhiệm vụ theo Nghị định 36 / CP. Nội dung thủ tục hành chính được thực hiện nhanh chóng, chính xác, mang lại niềm tin cho doanh nghiệp đối với DIZA.
Các khu công nghiệp ở Đồng Nai có số lượng lao động lớn nhất cả nước (479.000 người) nên khối lượng công việc và sự phức tạp của nhiệm vụ quản lý cũng tăng lên. DIZA kết hợp với các cơ quan quản lý liên quan đã đưa ra các giải pháp tốt cho các cuộc đình công. (Gần đây, các vụ nổi cộm đã giảm dần so với những năm trước).
Số lượng lao động hàng năm tăng khoảng 15.000 – 20.000 người, gây áp lực lớn trong việc tuyển dụng lao động. DIZA triển khai chiến dịch tìm kiếm nguồn nhân lực từ các tỉnh thành khác. Năm 2008 DIZA thành lập Trung tâm Đào tạo-Cung ứng Công nhân Có tay nghề cao cho mục đích này.
Giới thiệu về Quản lý Doanh nghiệp
Năm 1997, Bộ Thương mại đã trao quyền cho DIZA một số nhiệm vụ, trong đó có nhiệm vụ cấp Giấy phép xuất nhập khẩu, C / O mẫu D. Năm 1998, DIZA đã cấp 1.500 Giấy phép xuất nhập khẩu với kim ngạch 2,3 tỷ USD. Thời hạn cấp giấy phép từ 1 đến 7 ngày. Một số C / O mẫu D đã được cấp chỉ trong 2 giờ.
Bên cạnh đó, một số quy định đã được thay đổi sau đó nên DIZA đã dần chuyển sang nhiệm vụ quản lý doanh nghiệp với nhiệm vụ chính là kiểm đếm và giám sát hoạt động của doanh nghiệp. Hiện có 825 doanh nghiệp FDI và 250 doanh nghiệp trong nước đang hoạt động. Do suy thoái kinh tế toàn cầu trong những năm gần đây, nhiệm vụ hỗ trợ doanh nghiệp tháo gỡ khó khăn của chúng ta còn nhiều phức tạp.
Giới thiệu về bộ phận văn phòng
Có thể nói rằng thành tích của tất cả các bộ phận trong các bộ phận của DIZA có một phần quan trọng của công việc văn phòng. Bộ phận này luôn là người xúi giục việc nội, đối ngoại, trông coi, duy trì mọi hoạt động của tổ chức. Văn phòng chịu trách nhiệm: thiết lập hệ thống quản lý chất lượng theo tiêu chí ISO; xây dựng và duy trì trang web của DIZA; cải cách hành chính; công tác thi đua khen thưởng.
Mặc dù còn thiếu thốn về cơ sở vật chất trong những năm đầu đi vào hoạt động nhưng bộ phận văn phòng của DIZA đã nỗ lực hết mình, xứng đáng là đơn vị đạt Huân chương Lao động năm 2015.
Giới thiệu về Đại diện của DIZA
Với chức năng là đầu mối thông tin, theo dõi mọi hoạt động của KCN, trong một số trường hợp, đại diện của DIZA có thể thay mặt lãnh đạo, trưởng các bộ phận chức năng giải quyết một số vấn đề tại chỗ của doanh nghiệp. Bộ phận này hoạt động tốt, đặc biệt trong một số nhiệm vụ như theo dõi, giám sát các hoạt động xây dựng, môi trường, tham gia giải quyết đình công, nắm rõ các nguy cơ tiềm ẩn trong hoạt động của KCN và phản ánh kịp thời với lãnh đạo. Mô hình tổ chức này và cơ chế hoạt động của tổ chức này luôn là vấn đề được chính quyền các KCN ở các tỉnh khác xem xét.
Về công tác phối hợp
Các hoạt động của KCN rất đa dạng, cần sự quản lý của nhiều cơ quan liên quan.
Kể từ năm 2000, DIZA thành lập Hội đồng quản lý các khu công nghiệp bao gồm đại diện của các Sở, Dịch vụ và Ủy ban nhân dân cấp huyện có liên quan. Thiết chế này không còn được bảo tồn nữa. Điều phối hiện tại hoạt động dựa trên các thỏa thuận chung, các quy tắc trong trạng thái phối hợp. Hoạt động trong KCN ngày càng được kiểm soát tốt hơn, tạo điều kiện thuận lợi hơn cho hoạt động của các doanh nghiệp.
Nhiệm vụ chỉ đạo, quản lý
Chính sách, nguyên tắc, đường lối lãnh đạo của DIZA luôn hướng tới mục tiêu xây dựng thành công các KCN trên cơ sở thực hiện đúng chính sách của Đảng và quy định của Chính phủ. Thời gian đầu mới thành lập, cơ sở còn thiếu hành lang pháp lý nên nguyên tắc chỉ đạo là: thận trọng trong công việc, đoàn kết, khắc phục khó khăn, cố gắng hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ. Nguyên tắc này đã đồng hành cùng DIZA trong suốt 20 năm.
Các nhà lãnh đạo của DIZA luôn duy trì nguyên tắc “một cửa; tại chỗ ”và guiderline“ đồng hành cùng doanh nghiệp ”. Khi yêu cầu cải cách hành chính trở thành nhiệm vụ cấp bách, các cấp lãnh đạo luôn giám sát, đôn đốc việc thực hiện thủ tục nhanh chóng. Khi nhiệm vụ xử lý nước thải, bảo vệ môi trường trở thành yêu cầu cấp thiết đối với các KCN, lãnh đạo DIZA đã tập trung chỉ đạo các bộ phận của mình, đặc biệt là bộ phận môi trường, thực hiện mọi nhiệm vụ hướng đến mục tiêu yêu cầu.
Thành tựu xây dựng và phát triển KCN
Với sự nỗ lực không mệt mỏi qua 20 năm hoạt động dưới sự chỉ đạo sát sao của Tỉnh ủy, UBND tỉnh, sự quan tâm của Bộ Kế hoạch & Đầu tư và các Bộ ngành Trung ương liên quan, DIZA cùng với các cơ quan, doanh nghiệp địa phương đã xây dựng nên hệ thống KCN của hoạt động thành công.
Nhờ vị trí địa lý thuận lợi, từ năm 1994 đến năm 2012, DIZA đã xây dựng 31 KCN với tổng diện tích khoảng. 10.000 ha (đến nay đã cho thuê đất chiếm 67%). Vốn đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng lên đến 400 triệu USD. Các KCN Đồng Nai đã có những bước phát triển vượt bậc trong lĩnh vực xử lý nước thải và bảo vệ môi trường trong những năm gần đây.
Trong 31 KCN có các nhà đầu tư đến từ 40 quốc gia và vùng lãnh thổ với 1.336 dự án, trong đó có 973 dự án FDI với tổng vốn 17,7 tỷ USD; 369 dự án trong nước với tổng vốn 43.000 tỷ đồng. Thu hút đầu tư những năm gần đây luôn đạt và vượt định mức 1 tỷ USD. Năm 2014 DIZA đạt 1,5 tỷ USD và hơn 4.000 tỷ đồng với nhiều lĩnh vực kinh doanh công nghệ cao và một số thương hiệu nổi tiếng thế giới.
Các KCN tỉnh Đồng Nai thu hút trên 470.000 lao động (chiếm 21% tổng số 2,25 triệu lao động đến cuối năm 2014 làm việc cho tất cả các KCN trên toàn quốc), trong đó có 5.000 lao động nước ngoài. Các KCN này đã đóng góp cho ngân sách địa phương hàng năm ngày càng cao: năm 2012 là 461 triệu USD, năm 2013 là 533 triệu USD, năm 2014 là 534 triệu USD.
Chủ trương xây dựng và phát triển các khu công nghiệp đã mang lại cho tỉnh Đồng Nai những lợi ích to lớn:
Thứ nhất, được đánh giá là một trong những địa phương đi đầu trong phong trào xây dựng và phát triển KCN, thực trạng xây dựng và quản lý KCN ở Đồng Nai đã đóng góp tích cực vào việc hoàn thiện hành lang pháp lý chung về KCN và nhiệm vụ của cải cách hành chính.
Thứ hai, các hoạt động của KCN đã góp phần quan trọng vào quá trình quy hoạch, hình thành và phát triển các khu đô thị mới cũng như hệ thống cơ sở hạ tầng chung.
Thứ ba, sự phát triển của các KCN đã làm giảm mạnh các dự án đầu tư, đặc biệt. đầu tư nước ngoài.
Thứ tư, sự phát triển của các KCN tạo điều kiện thuận lợi để Đồng Nai tiếp cận và từng bước nâng cấp kiến thức về trình độ khoa học kỹ thuật của thế giới. Chuyển dịch cơ cấu kinh tế từ nông nghiệp sang công nghiệp, sau đó sang cơ cấu công nghiệp – dịch vụ và nông nghiệp.
Thứ năm, sự phát triển của các KCN đã góp phần hình thành và gia tăng các hoạt động dịch vụ như: hải quan, cung ứng lao động, xử lý nước thải, nhà trọ, dịch vụ tư vấn …
Thứ sáu, sự phát triển của các KCN đã góp phần quan trọng vào việc cung cấp việc làm, khuyến khích tinh thần học tập, nâng cao dân trí.
Thứ bảy, trong quá trình hoạt động đầu tư nước ngoài, tỉnh Đồng Nai đã thiết lập được nhiều mối quan hệ quốc tế, cụ thể là về văn hóa – xã hội, giáo dục đào tạo, khoa học kỹ thuật, bảo vệ môi trường.
Để có được những kết quả nêu trên, ngoài sự nỗ lực phối hợp với toàn thể lực lượng của tỉnh xây dựng KCN thành công, còn phải kể đến sự nỗ lực xây dựng cơ quan DIZA.
Nhiệm vụ xây dựng Đảng
Trong suốt 20 năm, Đảng bộ DIZA không ngừng phát triển về quy mô, chất lượng và phương thức đi đầu. Buổi đầu thành lập, Chi bộ chỉ có 4 đảng viên. Đến năm 2011, Chi bộ phát triển thành Đảng bộ gồm 4 chi bộ. Đến đầu năm 2015, số Đảng viên xấp xỉ 45 đồng chí. 47% tổng số nhân viên của DIZA, tăng hơn 10 tkmes so với thời điểm thành lập. Cùng với sự lớn mạnh về quy mô, chất lượng Đảng bộ và đảng viên từng bước được nâng cao. Hiện có 33% Đảng viên trình độ Thạc sĩ, 62% trình độ Cử nhân; 27% trình độ Cao cấp lý luận chính trị, 4% trình độ cử nhân chính trị.
Về hoạt động Đoàn
Công đoàn được thành lập ngay khi DIZA thành lập. Ngày nay, tất cả nhân viên của DIZA đều là thành viên của Công đoàn. Qua 20 năm hoạt động, Liên hiệp hội đã xây dựng được lực lượng vững mạnh và có nhiều hoạt động thiết thực.
Công đoàn đã tổ chức các hoạt động tuyên truyền, học tập, vận động đoàn viên tham gia đầy đủ các phong trào thi đua, văn nghệ, thể dục thể thao. Công đoàn DIZA hàng năm luôn đạt thành tích xuất sắc và được Công đoàn cấp trên tặng nhiều giải thưởng.
Chi đoàn Thanh niên được thành lập ngay từ những ngày đầu thành lập DIZA. Hiện Chi nhánh có 38 thành viên, ước chừng. 40% tổng số nhân viên. Chi bộ tổ chức thành công đợt học tập, sinh hoạt chính trị học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh. Chi đoàn luôn là hạt giống kiên trung trong việc kết nạp Đảng viên mới.
Phần kết luận
20 năm trôi qua, DIZA luôn trưởng thành, phát triển mạnh mẽ trên các lĩnh vực, tích lũy được nhiều kinh nghiệm và bài học quý báu. Giai đoạn tiếp theo cần những người quản lý DIZA hiệu quả hơn. Các KCN cần được xây dựng xanh, sạch, đẹp hơn, có điều kiện về an ninh trật tự tốt hơn.
Với niềm tin vững chắc Đồng Nai sẽ sớm trở thành tỉnh công nghiệp theo hướng hiện đại, DIZA sẽ nỗ lực trong mọi hoạt động nhiệm vụ, xứng tầm là địa phương dẫn đầu cả nước về các KCN vững mạnh và phát triển, xứng tầm với Đảng bộ và Chính quyền tỉnh Đồng Nai.
Nguyễn Mạnh Văn – Phó Giám đốc Thường trực Ban Quản lý các Khu công nghiệp Đồng Nai
